Antalya’ da bulunan Aspendos Tiyatrosu herkes tarafından merak edilen bir yapıdır. Aspendos Tiyatrosu nerededir? Aspendos Tiyatrosu ne zaman yapılmıştır? Aspendos Tiyatrosu yapım sürecindeki efsane nedir? Aspendos Tiyatrosu detayları nelerdir? gibi çok sayıda başlık merak edilmektedir. İnsanlar bu başlıklarla ilgili çeşitli araştırma yapmakta ve cevabını aramaktadır. İşte Aspendos Tiyatrosu ile ilgili o başlıklar şöyledir;
Aspendos Tiyatrosu Nerededir?
Aspendos Tiyatrosu Antalya‘ nın Serik ilçesinin Belkıs Köyünde bulunan Aspendos Antik Kenti’ nde bulunan bir yapıdır. Aspendos, Serik ilçesinin 8 km doğusunda, Köprüçayı’ nın dağlık bölgesinin düzlüğe ulaştığı yerde Akalar tarafından M.Ö. 10. yüzyılda kurulmuş antik bir kenttir. Aspendos Tiyatrosu’ da Romalılar tarafından M.S. 2. yüzyılda inşa edilmiştir.
Aspendos Tiyatrosu’ nun kentte bu denli öne çıkması ihtişamından kaynaklanmaktadır. Çünkü sadece Anadolu’ nun değil, Akdeniz Dünyasının en iyi korunmuş ve en etkileyici tarihe ve yapıya sahip olan Roma tiyatrosu olması sebebiyle öne çıkmış, Aspendos’ un simgesi olmuştur.
Aspendos Tiyatrosu ile İlgili Detaylar Nelerdir?
Aspendos Tiyatrosu, 161-180 yılları arasında İmparator Marcus Aurelius tarafından inşa edilmiştir. Aspendos Tiyatrosu altın çağını M.S. 2. yüzyılda almaya başlamıştır. Aspendos Tiyatrosu’ nun sahne binasının girişlerinin üstünde bulunan yazıtlarda kardeş olan Curtius Crispinus ve Cutius Auspicatus’ un tiyatroyu tanrılara ve imparatora ithafen yaptırdığı yazmaktadır. Aspendos Tiyatrosu’ nun mimarı ise Aspendoslu Thodoros oğlu Zenon’ dur.
Tiyatronun sahne binası iki katlıdır. Oturma yerlerinden baktığınızda sahne binasını görürsünüz. Alt katında İon, üst katında Korinth sütunlar vardır. Bu sütunların arasındaki nişlerde heykeller bulunmaktadır.
Aspendos Tiyatrosu’ nun ortada bulunan kapısının üzerinde etrafı bitkisel motiflerle kaplı Dionysos kabartması vardır. Alt tarafındaki kapılar sanatçılar için kullanırken, daha altta olanlar gladyatör dövüşlerinde hayvanların sahneye çıkması için kullanılmaktadır.
Aspendos Tiyatrosu 45 cm oturma genişliği ile 9000 kişilik alana sahiptir. Tiyatronun alt kısım oturma yerinde 21, üst kısım yerinde ise 20 sıra oturma yeri bulunmaktadır. Bazı oturma yerlerinde isimle ya da işaretler vardır ve bunlar Roma döneminden kalmış tabiri caizse numaralı tribünlerdir. Aspendos Tiyatrosunun sahne binasında yapılan çalışmalarda Anadolu Selçukluları döneminden kalma çok sayıda “turkuaz renkli” çiniler vardır. Zamanında Alaaddin Keykubad burayı kervansaray olarak kullandığı bilinmektedir. Bu çiniler bugün Antalya Müzesi’ nde sergilenmektedir.Aspendos Tiyatrosu’ nun bugüne kadar sağlam kalmasının sebeplerinden biri Anadolu Selçuklularının burayı kullanmış olmalarıdır.
Aspendos Tiyatrosu, küçük çakılların kum ile doğal olarak birbirine yapışmasıyla ve kayaçlardan yapılmış, dış kaplamasında ise mermer kullanılmış olan bir yapıdır.
Aspendos Tiyatrosu’ nda, 1994 yılından bu yana her sene Uluslararası Opera ve Bale Festivali düzenlenmektedir.
Aspendos Tiyatrosu Efsanesi
Aspendos valisi Tertullus’ un kızı ismininde Belkıs olduğu rivayetine göre, evlenme çağına geldiğinde kiminle evleneceğine karar vermek için yarışma yapılmasına karar verilir. Vali, Aspendos’ a yapılacak en faydalı eseri yapanın kızıyla evleneceğini söyler. Herkes de dünyalar güzeli bu kızla evlenebilmek için bir şeyler yapmaya başlar. En son iki kişi kalır. Bu iki kişiden birisi Italicus, diğeri ise Zenon‘ dur. Italicus su kemerlerini yapıp şehre su yani hayat taşımayı sağlar. Zenon ise insanları eğlendirecek, çağının en önemli sosyal ve kültürel etkinlik aracı olan Aspendos Tiyatrosu’ nu yapar.
Vali Tertullus ve halk önce beraber su kemerlerine giderler ve oraya hayran kalırlar. Halk bunun üzerine valiye kızını bu eseri yapana vermesini söyler. Ama vali tiyatroyuda görmek ister. Tiyatronun içerisine bakınırken Zenon’ u görür ve Zenon’ un “Kralın kızı benim olmalı “diye söylenirken sözlerini duyar ve tiyatroya hayran kalır.Vali Tertullus kızını kime vereceğini bilemez ve kızını ikiye bölmeye karar verir. Bunu duyan Zenon kızın ölümüne sebep olacağını söyleyip vazgeçtiğini söyler. Vali de bunun üzerine Zenon’ un kızını çok sevdiğini anlar ve kızını Zenon’ a verir. Tiyatronun ilk eğlenceside Zenon ve Belkıs’ ın düğünleri olur.
Aspendos ve Mustafa Kemal Atatürk
Mustafa Kemal Atatürk Cumhuriyet kurulduktan sonra tarihi yapıların restorasyonu ile ilgili çalışmalar oluşturmuştur. Bunlardan bir tanesi deAspendos Tiyatrosu’ dur.Mustafa Kemal Atatürk 9 Mart 1930 yılında Aspendos’ a gelmiş ve “Bu tiyatroyu restore ediniz fakat kapısına kilit vurmayınız. Burada temiller veriniz, güreşler yapınız “demiştir. Hatta bu söz Aspendos sahne binasının altında duvardaki levha ile ölümsüzleştirilmiştir.
Aspendos Tiyatrosu, UNESCO Geçici Miras Listesi‘ nde 2015 yılında yerini almıştır ve asıl listeye girmeyi beklemektedir.
